W środowiskach o wysokich wymaganiach higienicznych korozja, cykle mycia CIP/SIP oraz dobór smaru dopuszczonego do kontaktu pośredniego (H1) decydują o tym, czy zestaw jezdny będzie pracował bezpiecznie i długo. Poniżej wyjaśniam, kiedy wybierać koła nierdzewne ze stali AISI 304 lub 316, jak dobrać bieżnię i łożyska, oraz na co zwrócić uwagę w zakładach spożywczych i farmaceutycznych.
Dlaczego nierdzewka w kołach ma znaczenie
W strefach produkcyjnych wilgoć, para i zasadowe/kwasowe detergenty przyspieszają korozję elementów wózków. Zwykłe ocynki matowieją, pękają i tworzą kieszenie brudu, co wyklucza je z obszarów o audytowanej czystości. Stal nierdzewna w widełkach, płytach montażowych i osiach ogranicza ryzyko rdzewienia, ułatwia mycie i wydłuża żywotność całego zestawu kołowego inox. Przykładowe rozwiązania i warianty materiałów znajdziesz tutaj: https://sklep.kolka-wiko.eu
AISI 304 czy 316 – praktyczne kryteria wyboru
AISI 304 w większości aplikacji „mokrych” jest wystarczająca: dobrze znosi typowe środki myjące, częste spłukiwanie i kondensat. To dobry wybór do linii pakowania, zmywalni pojemników czy stref magazynowych chłodnych.
AISI 316 sprawdza się tam, gdzie środowisko jest bardziej agresywne: solanki, chlor, kwasy, długie ekspozycje na parę lub wysokotemperaturowe CIP/SIP. Dodatek molibdenu poprawia odporność na wżery i korozję szczelinową, więc 316 warto przewidzieć w strefach „krytycznych jakościowo” (farmacja, syropy, ekstrakty), a także tam, gdzie mycie jest intensywne i częste.
Bieżnia i rdzeń: PU, TPR, nylon – co do spożywki i farmacji
Wybór nierdzewki dotyczy korpusu, ale o kontakcie z posadzką decyduje bieżnia.
- PU (poliuretan) non-marking: dobra odporność na ścieranie i chemikalia, ciche toczenie, bez brudzenia podłóg – uniwersalny wybór do hal przetwórstwa.
- TPR (gumo-elastomer) non-marking: świetne tłumienie drgań i niski hałas; preferowany w strefach pracy ludzi, ale z nieco niższą nośnością niż PU.
- Nylon/poliamid: bardzo odporny chemicznie i łatwy do mycia, choć twardy i głośniejszy; często łączony z oponką PU/TPR dla delikatniejszych posadzek.
Łożyska, uszczelnienia i smary H1
Nawet najlepsza stal nie pomoże, jeśli łożyska wpuszczą wodę i chemię. W aplikacjach CIP/SIP wybieraj łożyska kulkowe w klasie nierdzewnej z uszczelnieniami 2RS lub kapslami „washdown”. Kluczowy jest smar dopuszczony do kontaktu pośredniego (H1) o stabilnej lepkości w przewidywanym zakresie temperatur. W mroźniach sprawdzą się wersje niskotemperaturowe, w pasteryzacji – smary syntetyczne o podwyższonej odporności na wodę i parę. Regularne przepłukanie i dosmarowanie zgodnie z harmonogramem CIP znacząco zmniejsza awaryjność.
Mycie CIP/SIP a geometria zestawu
Koła do stref czystych powinny mieć gładkie powierzchnie bez szczelin, w których gromadzi się biofilm. Zaokrąglone krawędzie, brak zbędnych przetłoczeń oraz thread-guardy ograniczające nawijanie włókien poprawiają higieniczność. W wariantach do SIP zwróć uwagę na stabilność materiałów w podwyższonej temperaturze – bieżnia nie może mięknąć ani pękać po cyklu parowym. Dobór średnicy koła wpływa na łatwość manewru i akustykę; większa średnica lepiej pokonuje progi i kratki ściekowe, ale wymaga zgodności z wysokością montażową urządzenia.
Kiedy nierdzewka „nie wystarczy”
Jeśli środowisko zawiera chlorki w wysokim stężeniu, rozważ nie tylko AISI 316, ale też elementy z tworzyw wysokowydajnych lub powłoki polimerowe na częściach narażonych na wżery. W bardzo agresywnej chemii (np. niektóre procesy farmaceutyczne) pomocne bywa pełne odseparowanie łożysk kapsułami i stosowanie osi z pełnej nierdzewki oraz tulei dystansowych minimalizujących szczeliny.
Podsumowanie
Koła nierdzewne mają sens zawsze, gdy priorytetem jest higiena, odporność na korozję i zgodność z CIP/SIP. AISI 304 wystarczy do większości mokrych stref, natomiast AISI 316 wybieraj do środowisk z solanką, chlorem lub intensywnym parowaniem. Połącz nierdzewne widełki z niebrudzącą bieżnią (PU/TPR), łożyskami „washdown” i smarem H1, a uzyskasz trwały, audytowalny zestaw do spożywki i farmacji. Przykładowe zestawy kołowe inox oraz wsparcie doboru znajdziesz tu: https://sklep.kolka-wiko.eu
